Mózg cenzuruje wszystko to, co się nam przydarza. Decyduje co należy zachować w pamięci, a co zapomnieć. Odpowiedzialny za to układ limbiczny, kieruje ważne informacje odbierane z otoczenia do kory mózgowej. Tam powstaje wspomnienie (engram), które może być w dowolnej chwili odtworzone.

Pamięć i emocje

O trwałości tego śladu w pamięci decyduje poziom emocji, jakie wiążą się z danym wydarzeniem – im są one większe, tym pamięć jest lepsza. Wydarzenia, które mózg oceni jako mało znaczące są zachowywane w pamięci krótkotrwałej i po jakimś czasie wykasowane. Należy także wziąć pod uwagę, że sposób na poprawę pamięci a sposób na długotrwałe magazynowanie wspomnień – to dwie różne rzeczy.

Trzy rodzaje pamięci

Fakty pozostające w pamięci podzielone są na trzy kategorie:

Pamięć reflektorowa – w tej pamięci magazynujemy wydarzenia niezwykłe, rzadko spotykane. Wraz z ich wspomnieniem przypominamy sobie także wszystkie okoliczności dotyczące tego wydarzenia.

Pamięć semantyczna – czyli skojarzeniowa pamięć faktów, pozwalająca na codzienne
wykonywanie tysięcy czynności, takich jak pisanie, czytanie czy chociażby umiejętność jazdy samochodem. Ponieważ wykonujemy je często, nie mamy nawet świadomości, że nasz mózg musi za każdym razem je sobie przypominać.

Pamięć osobnicza – zawiera informacje pochodzące z osobistego doświadczenia – to pamięć obrazowa, werbalna, pamięć uczuć. Jest pamięcią najmniej zależną od świadomości, daje możliwość ,,podróżowania” po własnej biografii i przywoływania zdarzeń, w których uczestniczyliśmy.

Zakłamywanie pamięci osobniczej

Zespół neurologów i psychologów udowodnił, że nasza pamięć osobnicza ulega ciągłym przemianom i zakłamuje po jakimś czasie obraz prawdziwych zdarzeń z naszego życia. Dotyczy to szczególnie wspomnień z dzieciństwa, które zwykle idealizujemy i upiększamy. Bywa, że wspomnienia te nie mają nic wspólnego z rzeczywistością i zmieniają się mimowolnie pod wpływem doświadczeń życiowych lub zmiany poglądów.

Laureat Nagrody Nobla Eric Kandel uważa, że pamięć osobnicza jest mieszanką rzeczywistych zdarzeń i naszej wyobraźni, a to że nasze wspomnienia ulegają przeobrażeniu jest niezależne od nas. Nie jesteśmy w stanie zapanować nad procesem zapamiętywania, nad tym co zachowamy, a co wyrzucimy z pamięci – to praca mózgu. To najlepszy dla nas mechanizm obronny, pamięć wybiera takie, a nie inne informacje aby nas chronić.